ترکیه در روند تحولات سوریه دست بالا را دارد و نوع برخورد آنکارا با تحولات سوریه هم بیانگر این موضوع است، به خصوص دیدار دو مقام بلندپایه ترکیه یعنی رئیس سازمان اطلاعات ترکیه و وزیر خارجه این کشور از سوریه نشان می‌دهد ترکیه در ارتباط با آینده سوریه برنامه ای را برای خود تعریف کرده است.
احتمالات متعددی در ارتباط با شرایط پیش روی سوریه مطرح است؛ اینکه ترکیه چه نقشی در این کشور ایفا کند مرتبط با نوع نگاه و منافعی است که ترکیه برای خود تعریف کرده است. اولین مسئله سامان دادن به وضعیت کنونی سوریه است تا نظام کنونی در سوریه بتواند به فرجامی در اداره امور برسد و ثبات سیاسی در سوریه برقرار شود.
نکته مهم برای ترکیه حفظ یکپارچگی سوریه است، از آغاز تحولات سوریه بالاترین مرجع تصمیم گیری در ترکیه یعنی اردوغان و مقام‌های دیگر این کشور نیز اعلام کردند که حفظ یکپارچگی سوریه اولویت اول است، با اینکه بخشی از سوریه در اختیار ترکیه است. منظور ترکیه از حفظ یکپارچگی مقابله با کردهای سوریه و جریان های کرد است که سوریه آنها را به عنوان گروه تروریستی می‌داند و اعلام کرده است به هیچ وجه اقلیم کردستان را در سوریه قبول نمی‌کند.
ترکیه در وضعیت پیش رو تلاش دارد در ارتباط با مسائل کردی در سوریه که پرچالش ترین مسئله برای ترکیه محسوب می‌شود دو روش را مدنظر دهد.
اول اینکه کردهای سوریه سلاح خود را زمین گذاشته و با حاکم کنونی سوریه به توافق برسند و دیگر اینکه اگر چنین وضعیتی نشود ترکیه خود را آماده به اقدام نظامی علیه آنها کند. در این بین یکی از مسائلی که جای چالش و نگرانی برای ترکیه دارد نوع نگاه آمریکا به سیاست های این کشور در سوریه است.
بخشی از نیروهای نظامی آمریکا در شمال شرقی سوریه آنجایی که در کنترل کردها هستند مستقر است که ظاهرا تعدادشان نیز افزایش یافته است.
ترکیه معتقد است آن چیزی که در شمال شرقی سوریه و آن وضعیتی که منجر به آزادی عمل و تحرک کردها شود سیاست آمریکا بوده و ترکیه معتقد است آمریکا از کردهای سوریه حمایت کرده است.
که آنها به این وضعیت رسیدند، در غیر این صورت ترکیه می‌توانست با اقدام نظامی کردها را خاموش کند. نکته دیگری که برای ترکیه چالش است، دولت سازی در سوریه است؛ نظام سیاسی بشار اسد سقوط کرده و سوریه کشور چند پارچه‌ای شده است، در بخشی کردها، بخشی در اشغال اسرائیل و مناطقی نیز نیروهای وابسته به ترکیه وجود دارند و این وضعیتی را پیش آورده که به ثبات و حاکمیت ملی سوریه جدید نینجامیده است و این مسئله برای ترکیه می‌تواند چالش زا باشد. اینکه ترکیه چگونه به روند پیشبرد دولت سازی در سوریه مبتنی بر نگرشی که سیستم کنونی در سوریه دارد کمک کند یک نکته محوری است.
ترکیه تلاش می‌کند سوریه ای شکل گیرد که در آن احساس تهدیدی برای ترکیه نباشد.
موضوع دیگر در ارتباط با آینده سوریه است، ترکیه خود را برای بازسازی سوریه آماده کرده است تا از طریق کمپانی‌ها و شرکت‌هایی که دارد بتواند قراردادهای مهمی با دولت جدید سوریه ببندد تا به این ترتیب در بازسازی سوریه مشارکت کند، این نکته برای ترکیه مهم است.
بنابراین چالش‌های ترکیه در سوریه را می‌توان به چهار بخش تقسیم کرد؛ اول مسئله کردی‌ست که پیشتر بیان کردم اینکه یک هیات کردی از حزب اتحاد دموکراتیک کرد سوریه با جریان حاکم سوریه گفتگو کرده اما به طور مشخص بیان نشده که به چه موضوعاتی پرداخته اند.
بحث بعدی در ارتباط با وضعیت کنونی سوریه این است که گروههای کردی به یک شکلی از خودگردانی برسند یا اینکه از سوی دولت جدید به رسمیت شناخته شوند یا اینکه اگر با حالت چند وجهی مواجه باشیم که آمریکا و حتی اروپا از کردها حمایت کنند که این منجر به تشدید نگرانی ترکیه نسبت به آینده سوریه است و شاید محوری‌ترین چالش برای ترکیه باشد.
چالش بعدی نامشخص بودن وضعیتی است که سوریه دارد و هنوز هم نوع نگاه بازیگرانی مثل آمریکا و روسیه و اروپا در سوریه چندان مشخص نیست، شرایط کنونی سوریه وضعیت شناوری دارد به نظر می‌رسد ترکیه چشم به راه آمدن ترامپ و اینکه چه نوع تعریفی از سوریه اعلام خواهد کرد برای این کشور مهم است.
موضوع بعدی ساختارسازی در سوریه است اینکه چگونه اداره شود آیا نیاز به کمک‌های مالی خواهد داشت و اینکه ترکیه چقدر می‌تواند به بازسازی سوریه کمک کند و اینکه بازیگران دیگر چه نوع برخوردی نسبت به سوریه داشته باشند برای ترکیه مهم است.
شاید یک چالش مهم برای ترکیه که اعلام نشده باشد نوع نگاه عربستان، امارات و یا کشورهای عربی در ارتباط با سوریه است اینکه آنها چه نگاهی به سوریه خواهند داشت، با آنکه ترکیه اعلام کرده است که در ارتباط با روند تحولات سوریه با عربستان در ارتباط است اما اینگونه نیست.
همچنین یک وضعیتی که در مورد مصر و ترکیه در سال ۲۰۱۱ و ۲۰۱۲ پیش آمد این بود که ترکیه از انقلاب مصر حمایت کرد اما وقتی السیسی حکومت را در مصر دست گرفت به دلیل عدم محق شدن پیش بینی های ترکیه؛ این دو کشور در جبهه تخاصم قرار گرفته و تا سال گذشته نیز رابطه‌ای نداشتند.
از سوی دیگر در ارتباط با سوریه یک نگرانی از سوی عربستان و امارات این است که سیاست‌های ترکیه در سوریه و تفکر اخوانی که در بین گروه تحریر الشام است را بر‌نمی تابند و نگران این هستند که ترکیه در چنین مسیری حرکت کند به همین دلیل در چند هفته گذشته سیاست مشخصی از سوی این کشورها در مورد سوریه دیده نشده است، بنابراین نوع رابطه ترکیه با حکومت جدید سوریه اگر در دست همین تحریر الشام باشد این برای عربستان مصر و امارات قابل قبول نیست.
اینکه نگرش عربستان در سوریه چه خواهد بود آیا کشورهای عربی سوریه جدید را در اتحادیه عرب قبول خواهند کرد یا خیر اینکه چگونه در سرمایه‌گذاری‌ها و بازسازی‌ها مشارکت می‌کنند و این نوع مشارکت و فعالیت این کشورها با سوریه جدید چه سمت و سویی خواهد داشت جای نگرانی دیگری برای ترکیه است.
بنابراین نظام سیاسی در سوریه که تغییر یافته اما هنوز به ثبات نرسیده است، چشم انداز تحولات ، نوع بازیگری نیروهای داخلی و خارجی و چشم انداز سیاست در سوریه همگی به عنوان چالش‌هایی است که در ابهام وجود دارد.
در جمع‌بندی باید گفت ترکیه نسبت به تغییر نظام سیاسی در سوریه که از ۱۰ سال قبل آرزوی آن را داشت بسیار خرسند است و از این روند تحولات حمایت می‌کند. در واقع ترکیه مهمترین کشور حامی دولت جدید سوریه تلقی می‌شود
منبع: کافه دیپلمات
ثبت دیدگاه