روزنامه نیویورک تایمز آمریکا نوشت: کارشناسان حقوقی اشاره کردند که جزئیات در حال ظهور در مورد این طرح فهرست تخلفات احتمالی را واضحتر کرده است.
«جانینا دیل»، یکی از مدیران مؤسسه اخلاق، حقوق و درگیریهای مسلحانه آکسفورد در این باره گفت: «ترامپ در حال تبدیل جنایات بزرگ بینالمللی به پیشنهادهای سیاسی است، او به سادگی نقض قوانین اساسی و مطلق بینالمللی یا پیشنهاد نقض آن را به امری طبیعی تبدیل میکند.»
ترامپ روز دوشنبه گذشته در مصاحبهای با فاکس نیوز گفت که بر اساس طرح او، فلسطینیهای غزه اجازه بازگشت نخواهند داشت که این خود نقض یک اصل مهم حقوق بین الملل و همچنین بخشی از جنایات بین المللی است.
به نوشته این روزنامه، این اظهارات تلاشهای دستیاران ترامپ برای تلطیف پیشنهاد وی را ناکام میگذارد چرا که آنها پیشتر ادعا میکردند منظور ترامپ تخلیه موقت و داوطلبانه ساکنان غزه است که میشد به نوعی از این سناریو از منظر حقوقی دفاع کرد.
آیا کوچاندن اجباری جنایت جنگی محسوب میشود؟
کوچاندن اجباری یا انتقال ساکنان غیرنظامی، نقض قوانین بین المللی بشردوستانه، جنایت جنگی و جنایت علیه بشریت است. ممنوعیت کوچاندن اجباری از زمان قانون Lieber بخشی از قانون جنگ بوده است که مجموعهای از قوانین در مورد اقدامات خصمانه است که قدمت آن به جنگ داخلی آمریکا برمی گردد و اولین سند مکتوب قوانین جنگ محسوب میشود.
کوچاندن اجباری همچنین بر اساس مفاد متعدد کنوانسیون ژنو که ایالات متحده آمریکا آن را تصویب کرده است، ممنوع است و دادگاه نورنبرگ پس از جنگ جهانی دوم آن را جنایت جنگی اعلام کرد.
وقتی از ترامپ در یک کنفرانس مطبوعاتی در ۴ فوریه پرسیدند که میخواهد چند شهروند غزه را منتقل کند، او گفت: «همه آنها».
ترامپ افزود: «فکر میکنم آنها بسیار خوشحال خواهند شد»، وی در پاسخ به این سوال که اگر نخواهید آنها را مجبور به رفتن میکنید، گفت: فکر نمیکنم به من جواب منفی بدهند.
اساسنامه رم که دادگاه کیفری بینالمللی را تأسیس کرد، انتقال اجباری جمعیت را به عنوان جنایت جنگی و جنایت علیه بشریت عنوان میکند. اگر کوچاندن گروه خاصی را بر اساس هویت قومی، مذهبی یا ملی هدف قرار دهد، این ظلم و جنایتی اضافی تلقی میشود. از آنجایی که دیوان کیفری بینالمللی کشور فلسطین را به عنوان یکی از طرفین دادگاه به رسمیت میشناسد، صلاحیت رسیدگی به این جنایات در صورت وقوع در داخل غزه را دارد حتی اگر این اقدام به دست شهروندان ایالات متحده آمریکا انجام شده باشد، که هرگز اساسنامه رم را تصویب نکرده و عضو دادگاه نیست، رسیدگی به آن میتواند در دادگاه انجام شود.
طبقه بندی حقوقی حق بازگشت چیست؟
به نوشته نیویورک تایمز، ترامپ به فاکس نیوز گفت کهه قصد ندارد به مردم غزه اجازه بازگشت بدهد و این قویترین دفاع قانونی از طرح او را حذف کرد: طبق قوانین جنگ، تخلیه موقت غیرنظامیان برای امنیت خود قانونی است.
یعنی ترامپ اذعان کرد که کوچاندن مردم غزه برای حمایت و حفاظت از آنها در برابر خنثیسازی بمبهای منفجر نشده یا بازسازی زیرساختها نیست لذا به هیچ عنوان نمیتوان از این طرح به عنوان چارهاندیشی موقت برای حفظ جان غیرنظامیان دفاع یا توجیه کرد.
«حق بازگشت»، اصلی است که تصریح دارد همه مردم حق ورود به کشور خود را دارند، به این اصل در بسیاری از معاهدات بینالمللی، از جمله میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی، که ایالات متحده آمریکا آن را امضا و تصویب کرده است، اشاره شده است. این اصل یکی از بحث برانگیزترین موضوعات در مناقشه اسرائیل و فلسطین است.
به طوری که اسرائیل باز بازگشت حدود ۷۰۰ هزار فلسطینی که طی جنگ ۱۹۴۸ میلادی فرار کرده یا وادار به کوچ شدند، مخالفت میکند، این سوال که آیا این پناهجویان و فرزندان آنها که اکنون به میلیون ها نفر می رسد، اجازه خواهند داشت به سرزمینهای خود که اکنون اسرائیل نام گرفته بازگردند، یکی از دشوارترین نقاط مذاکره در مذاکرات صلح بوده است که در دهههای گذشته به دنبال حل مناقشه بوده است.
موضع حقوق بینالملل در قبال تصرف اراضی دیگران چیست؟
تملک نوار غزه توسط ایالات متحده آمریکا نقض آشکار قوانین بین المللی خواهد بود، زیرا ممنوعیت الحاق قلمرو توسط دولتی دیگر به زور یکی از اساسیترین اصول حقوق بین الملل است.
نیویورک تایمز به نقل از «مارکو میلانوویچ»، استاد حقوق بینالملل در دانشگاه ریدینگ بریتانیا نوشت: «یک قاعده واضح وجود دارد: شما نمیتوانید قلمرو شخص دیگری را اشغال کنید. در یک مجموع اظهارات ترامپ در چند روز گذشته درباره طرحش، او یکشنبه گذشته پیشنهاد خود را مبنی بر تصرف غزه به دست آمریکا تکرار کرد و به خبرنگاران حاضر در ایر فورس وان گفت که نوار غزه یک «سایت املاک و مستغلات بزرگ» است که ایالات متحده مالک آن خواهد بود.
به ندرت پیش میآید که دولتها ممنوعیت تصرف سرزمینها توسط دولتهای دیگر را نقض کنند، و در مورد غزه، تعیین چنین تخلفی تا حدی به این بستگی دارد که آیا فلسطین یک کشور محسوب میشود یا خیر.
«مارکو میلانوویچ» میگوید که سازمان ملل فلسطین را به عنوان کشور ناظر دائمی به رسمیت میشناسد و ۱۴۶ کشور از ۱۹۳ کشور عضو سازمان ملل، کشور فلسطین را به رسمیت میشناسند، اما ایالات متحده و اسرائیل این امر را به رسمیت نمیشناسند.
حتی اگر غزه بخشی از یک کشور در نظر گرفته نشود، الحاق این منطقه توسط آمریکا حق مردم غیرنظامی برای تعیین سرنوشت را نقض میکند. دیوان بین المللی دادگستری دو بار حکم داده است که مردم فلسطین در داخل غزه حق تعیین سرنوشت دارند و میلانوویچ گفت: اگر بدون رضایت آنها این حق را بگیرید، حق تعیین سرنوشت آنها را نقض کردهاید، در این مورد بحثی وجود ندارد.
خطرات بیتوجهی ترامپ به قوانین بینالمللی چیست؟
ترامپ در ارائه و اعلام برنامه خود هیچ علاقهای به موضع نهادهای حامی نظام حقوقی بین الملل در قبال برنامههای خود نشان نداده است و این امر با تحقیر این نهادها در هفته گذشته از طریق اعمال تحریم علیه دیوان کیفری بین المللی همسویی دارد.
ترامپ سهشنبه گذشته فرمان اجرایی را امضا کرد که خواستار بررسی کلی بودجه و مشارکت ایالات متحده در سازمان ملل شد و پرسشهایی در مورد تعهد آمریکا به این نهاد جهانی ایجاد کرد. ایالات متحده همچنین از شورای حقوق بشر سازمان ملل خارج شد.
جانینا دیل استدلال میکند که حتی اگر طرح ترامپ درباره غزه با شکست مواجه شود، موضع او در قبال قوانین بینالمللی میتواند عواقب ناگواری برای منافع آمریکا در سراسر جهان داشته باشد به طوری که این پیام را میرساند که واشنگتن به دفاع از قوانین بینالمللی در سایر موارد پایبندی ندارد نظیر حمله احتمالی چین به تایوان.
دیل گفت: «اگر ما در گذشته در جهانی زندگی میکردیم که حمله به موضوعی عادی تبدیل شده و سادهترین قواعد حقوقی زیر پای گذاشته میشد، اکنون در جهانی خطرناک به سر میبریم که حتی باور آن برای آمریکاییها سخت است.»
منبع: شفقنا
ثبت دیدگاه