پرونده هستهای ایران بار دیگر به کانون توجه بینالمللی بازگشته است. مقامات آمریکایی در حال بررسی گزینههای محدودسازی برنامه هستهای ایران و یافتن راهحل دیپلماتیک در بحبوحه تهدیدات اسرائیل به حمله نظامی هستند. همزمان، کشورهای منطقه به جای تکیه بر ایالات متحده، مستقیماً به تعامل با ایران روی آوردهاند. این تحولات در شرایطی رخ میدهد که ایران در آستانه توانمندی ساخت سلاح هستهای قرار دارد و فشارهای اقتصادی، مقامات ایران را به سمت مذاکرات سوق داده است.
چین با تغییر رویکرد خود نسبت به ایران و محور مقاومت، در حال اتخاذ سیاستی محتاطانهتر و متعادلتر در قبال تحولات خاورمیانه است. این تغییر ناشی از پیچیدگیهای دیپلماتیک منطقه، نشاندهنده بازتعریف جاهطلبیهای کلان چین در حوزه امنیت و نفوذ خاورمیانه است.
ولادیمیر پوتین در روزهای فاش کرده که برای پایاندادن به جنگهای خاورمیانه، مسکو با تمام طرفهای درگیر منطقه در تماس است.
تریتا پارسی، معاون اندیشکده آمریکایی کوئینسی نوشت: اهمیت تلاشهای ایلان ماسک در این است که ایران در آستانه تصمیمگیری درباره آمادگی برای تشدید تحریمهای ترامپ قرار دارد. این آمادگی میتواند شامل گسترش برنامههای هستهای و موشکی ایران و حتی حملهای گسترده علیه اسرائیل در واکنش به حملات ۲۶ اکتبر باشد، که میتواند جنگ بزرگی را به همراه داشته باشد که ایالات متحده را نیز درگیر کند.
سیاست خارجی دونالد ترامپ در دوره نخست ریاستجمهوریاش با تأکید بر تقویت استقلال آمریکا و کاهش وابستگی به متحدان، رویکردی ملیگرا و تا حدی تهاجمی داشت. او با استفاده از تهدیدات و تعرفهها سعی در متعادل کردن قدرت در روابط بینالمللی کرد و پیمانهایی همچون توافق ابراهیم را برای منافع مشترک کشورهای خاورمیانه با اسرائیل به ثمر رساند. با این حال، دوره دوم او احتمالاً به سمت رقابت بیشتر در ناتو، پشتیبانی غیرمستقیم از حملات اسرائیل به ایران و سیاستهای شخصیمحورتر گرایش خواهد داشت.
ترامپ همدردی آشکاری با اسرائیل به طور کلی و دکترین نتانیاهو به طور خاص نشان داده است. بنابراین انتظار داشته باشید که محدودیتها از روی فعالیتهای جنگآفرین اسرائیل برداشته شود.
هم نتانیاهو و هم بن سلمان هر دو خواهان پیروزی ترامپ در انتخابات بودند تا زمینهای برای عادیسازی روابطشان فراهم شود. مهمتر از همه، آنها تلاش میکنند تا ایالات متحده را به مقابله با ایران ترغیب کنند.
با بازگشت ترامپ به قدرت سؤال اصلی این است که ایران چه سیاستی باید در پیش گیرد؟ تجربه چهار سال اول ترامپ میتواند برای دور دوم به کار آید. هنوز روشن نیست که چرا به رغم تماس مستمر ایران و آمریکا در سطح وزیر امور خارجه با آمدن ترامپ، به ویژه طی ۱۶ ماه اول و قبل از خروج او از برجام، مذاکرات متوقف شد.
عربستان سعودی طی سال گذشته پیامهای خود را از محکومیت به متهم کردن علنی اسرائیل به نسل کشی تغییر داده و در عین حال خواستار حمایت بین المللی بیشتر از ایران شده است.
با نزدیک شدن به پایان دوره ریاستجمهوری جو بایدن، او فرصت محدود، اما مهمی برای تغییر رویکرد سیاست خارجی آمریکا در خاورمیانه دارد. بایدن اکنون میتواند بر اسرائیل فشار وارد کند تا به اصول انساندوستانه پایبند باشد و در عین حال از تشدید تنشهای نظامی اجتناب کند. همچنین با بازگشت به برجام، میتواند نقشی اساسی در کاهش تنشهای میان ایران و اسرائیل ایفا کند و از احتمال وقوع جنگی منطقهای جلوگیری نماید.
براساس گزارش رسانه آمریکایی، متحدان اروپایی کییف به طور فزایندهای برای مذاکره در مورد جنگ روسیه در اوکراین آماده میشوند که این میتواند شامل امتیازات ارضی در ازای تضمینهای امنیتی برای کییف باشد.