اعلام موافقت اصوالی وزیر امور خارجه کشورمان با سفر قریب‌الوقوع رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، به ایران در شرایطی مطرح شده که ایران با تهدید مستقیم آمریکا علیه تأسیسات هسته‌ای خود مواجه شده است. تهران همواره بالاترین سطح همکاری را با آژانس داشته، اما در مقابل، آژانس، که باید به‌عنوان یک نهاد بی‌طرف بین‌المللی عمل کند، تاکنون هیچ واکنش قاطعی به تهدیدات یک کشور هسته ای علیه ایران نشان نداده است. این وضعیت، پرسش‌های راهبردی مهمی را درباره جایگاه آژانس، نقش مدیرکل آن و میزان کارآمدی همکاری‌های ایران در چارچوب این نهاد بین‌المللی ایجاد می‌کند.
ماهیت عضویت در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی باید بر مبنای منافع متقابل و برخورداری اعضا از حقوق و تکالیف تعریف شود. اما در مناسبات میان ایران و آژانس، این اصل اساسی به‌طور کامل نادیده گرفته شده و این روابط، بیش از آنکه بر پایه موازنه‌ای عادلانه باشد، به مسیری یک‌طرفه تبدیل شده است که در آن، ایران ناگزیر از ارائه امتیازات مداوم است، بدون آنکه در برابر، از حقوق مشروع خود بهره‌مند شود. تجربه نشان داده که همکاری‌های فنی گسترده ایران نه‌تنها موجب کاهش فشارها نشده، بلکه به‌عنوان بستری برای تشدید مطالبات و فشارهای سیاسی آن هم از سوی کشورهایی که همگی دارای سلاح هسته ای هستند و عضو آن پی تی نمی باشند، عمل کرده است.
مدیرکل آژانس باید نقشی مستقل و حرفه‌ای ایفا کند، اما گروسی در طول دوره مسئولیت خود، عملاً آژانس را به ابزاری برای پیشبرد سیاست‌های فشار غرب علیه ایران تبدیل کرده است. عبور او از چارچوب بی‌طرفی، موجب شده که آژانس به‌جای ایفای نقش فنی و نظارتی، در زمین بازی قدرت‌های غربی ایفای نقش کند و در معادلات راهبردی علیه ایران مورد بهره‌برداری قرار گیرد. این روند، نه‌تنها استقلال آژانس را زیر سؤال برده، بلکه اعتبار آن را نیز در سطح بین‌المللی با چالش مواجه کرده است.
در حالی که گروسی اعلام کرده قصد دارد تا پایان آوریل به تهران سفر کند، این سفر تنها در صورتی می‌تواند ارزش راهبردی برای ایران داشته باشد که تهران از فرصت موجود برای تنظیم مجدد معادله روابط با آژانس استفاده کند. در این راستا، ایران باید با قاطعیت از گروسی بخواهد که نسبت به تهدیدات مستقیم علیه تأسیسات صلح‌آمیز هسته‌ای خود موضع‌گیری کند و مسئولیت آژانس در قبال امنیت و حقوق اعضای خود را بپذیرد. بی‌تردید، ادامه مسیر کنونی نه‌تنها به کاهش مشروعیت آژانس منجر خواهد شد، بلکه هزینه‌های تعامل ایران با این نهاد را نیز افزایش خواهد داد.
موافقت اصولی عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران، با سفر گروسی به تهران می بایست با تأکید بر لزوم شفاف‌سازی آژانس در خصوص تهدیدات علیه ایران باشد که نشان‌دهنده درکی دقیق از ضرورت بازتعریف روابط با این نهاد بین‌المللی است. تهران باید با استفاده از این فرصت، راهبردی دقیق برای بازگرداندن آژانس به مسیر بی‌طرفی و جلوگیری از تداوم سیاست‌های یک‌جانبه‌گرایانه آن تدوین کند. در غیر این صورت، تداوم این روند، هزینه‌های همکاری با آژانس را افزایش داده و تعاملات آتی را به چالشی اساسی بدل خواهد کرد.
منبع: نورنیوز
ثبت دیدگاه