نکات مهم:
۱- ترکیه همچنان میزبان ۵۰ بمب هسته‌ای تاکتیکی متعلق به آمریکا در پایگاه هوایی اینجرلیک است.
۲- شروع احتمالی دور تازه ای از رقابت‌های هسته‌ای در منطقه که ایران در آینده نزدیک به آن دامن خواهد زد می تواند پایانی بر خویشتن داری هسته‌ای آنکارا باشد.
۲- هم زمان با تشدید جاه طلبی های اردوغان در لوای نو عثمانی گرایی، نگرش ها و رویکردهای داخلی در ترکیه محور اصلی و تعیین کننده در شکل گیری سیاست هسته‌ای جدید ترکیه خواهد بود.
۳- اردوغان برای اولین مرتبه در سخنرانی خود در سپتامبر ۲۰۱۹ (مجمع اقتصادی سیواس ترکیه)، صراحتا درباره حق ترکیه در برخورداری از سلاحهای هسته‌ای صحبت کرده و گفت: «برخی کشورها موشک و کلاهک‌های هسته‌ای دارند؛ آنهم نه یکی و دو تا ولی ما نمی‌توانیم موشک با کلاهک هسته‌ای داشته باشیم و این برای ما پذیرفتنی نیست».
۴- ترکیه با کمک روسیه در حال ساختن نیروگاه اتمی آق قویو برای تولید برق است. اغلب مردم ترکیه علاقمند هستند که فوت و فن هسته‌ای را بدست آورند. علاوه بر این، ترکیه در صدد دسترسی به سلاح هسته‌ای پاکستان برآمده است.
۵- اقدام ترکیه در توسعه موشکهای بالستیک و برنامه جدید فضائی از دیگر نشانه های تلاش ترکیه برای دستیابی به سلاح هسته‌ای است. ترکیه آشکارا به دنبال دستیابی به موشکهای دوربرد با بُرد دست کم ۲۵۰۰ کیلومتر است. تأسیس آژانس فضائی ترکیه در سال ۲۰۱۸ می تواند در جهت هسته‌ای شدن ترکیه توجیه شود.
۶- طی سالهای اخیر، سیاست ترکیه در خدمت هسته ای شدن کشور قرار گرفته است. طبق نگرش اسلامی، برخوردار شدن از سلاح هسته‌ای مبنای قرآنی و سنت دارد. حیرتین کاماران خطیب برجسته وابسته به اردوغان، در روزنامه دولتی ینی شفق در دفاع از برخورداری ترکیه از سلاح هسته‌ای چنین گفت: «در زمان پبغمبر موثرترین ابزار جنگ اسب و نیزه بود بنابراین مسلمانان تشویق به آموزش اسب سواری و پرتاب نیزه می شدند. امروز موثرترین سلاح، سلاح هسته‌ای است و کشورهایی که فاقد این سلاح هستند فاقد قدرت هستند و لاجرم با تهدیدات و مخاطرات بزرگی مواجه خواهند شد». نردت ارسانل، ستون نویس روزنامه ینی شفق نیز خواستار توسعه سلاحهای هسته‌ای ترکیه بدون فوت وقت شده است.
۷- آلپ ارسلان تورکس، پدر جنبش ملی (MHP) و چهره نمادین راست تندرو در ترکیه، قبلاً در سال ۱۹۷۵ خواهان دستیابی ترکیه به سلاح هسته‌ای شده بود. مسئولان رسمی اردوگاه ملی گرائی افراطی نظیر وزرای پیشین کابینه های ترکیه، پیشتر اظهاراتی مشابه تورکس درباره لزوم توسعه برنامه هسته‌ای نظامی ترکیه داشته‌اند.
۸- اردوگاه ملی گرایان کمالیست، بخاطر تعهد به ناتو و غرب و اعتقاد به چتر حمایت هسته‌ای ناتو از ترکیه، مخالف هسته‌ای شدن ترکیه هستند. پایگاه اصلی کمالیسم، حزب جمهوریخواه خلق که مخالف اردوغان است از ابتدا با احداث نیروگاه اتمی آق قویو و تمامی برنامه‌های هسته‌ای اردوغان مخالفت کرد.
۹- احزاب سیاسی مخالف اردوغان مثل حزب جمهوری خواه خلق و احزاب کُردی بنا به دلایل زیست محیطی و اقتصادی با احداث نیروگاه اتمی آق قویو مخالفت می کنند. آنها می‌گویند این نیروگاه بر روی گُسل واقع شده و هزینه‌های هنگفت اقتصادی احداث آن توجیه اقتصادی ندارد. مخالفان اردوغان معمولاً آلمان را الگوی خود می دانند که شروع به تعطیلی نیروگاه‌های هسته‌ای تولید برق کرده است. مخالفان اردوغان قائل به سرمایه‌گذاری بر روی انرژی‌های تجدیدپذیر و تعطیلی کامل هر گونه برنامه هسته‌ای در ترکیه و قرار گرفتن کامل این کشور زیر چتر حمایت هسته‌ای ناتو هستند.
۱۰- ادامه حکومت اردوغان یا وارثان او بر ترکیه به منزله گام برداشتن در مسیر هسته‌ای شدن ترکیه است، اما بازگشت کمالیست ها به قدرت، بازگرداندن ترکیه به نظم سیاسی پیش از اردوغان و بازگرداندن غرب گرایان طرفدار آمریکا و ناتو به قدرت، تُرمُزی در مسیر هسته‌ای شدن ترکیه خواهد بود.
Assa Ophir در مرکز مطالعات خاورمیانه و آفریقای موشه دایان اسرائیل / برگردان و چکیده: سید قاسم ذاکری / منتشر شده در کانال یک حرف از هزاران
ثبت دیدگاه