با توجه به شرایط پیچیده نظام بین‌الملل و رویکرد آمریکا در دوره اخیر که بر اعمال فشار نظامی و اقتصادی برای تحمیل اراده خود تأکید دارد، ایران در مواجهه با رویکرد اخیر آمریکا که بر اعمال فشار نظامی و اقتصادی تاکید دارد، رویکردی متفاوت و هوشمندانه اتخاذ کرده است. برخلاف ادعاهای آمریکا درباره کشورهای مختلف که هیچ‌گاه موضوع مذاکره را مطرح نکرد، در مورد ایران ابتدا مذاکره زیر سایه تهدید بود که جمهوری اسلامی آن را نپذیرفت. اما پس از تغییر لحن آمریکا، ایران برای حفظ منافع و امنیت ملی خود، حاضر به مذاکرات غیرمستقیم شد.
برخلاف رویه معمول آمریکا، که مذاکره را برای تحمیل اراده خود انتخاب می‌کند، اما درباره جمهوری اسلامی این قاعده استثناست، جمهوری اسلامی ایران با اقتدار ۳ شرط کلیدی را برای گفت‌وگوهای غیرمستقیم در عمان تعیین کرد: نخست، عدم پذیرش مذاکره تحت فشار؛ دوم، تعیین محل گفت‌وگوها توسط ایران و سوم، مشخص کردن موضوع مذاکره از سوی ایران.
پذیرش این شروط از سوی آمریکا رخدادی کم‌سابقه در سال‌های طولانی اخیر بود که نشان‌دهنده نیاز واشنگتن به این مذاکرات است، این نیاز آمریکا را می‌توان در تلاش این کشور برای حفظ هژمونی جهانی‌اش تحلیل کرد.
البته یکی از موضوعات بسیار مهم در احتمال تغییرات اساسی، توقف یا تعلیق در روند گفتگوها و مذاکرات، آغاز شده میان ایران و آمریکا اقداماتی است که لابی صهیونیستی بویژه شخص نتانیاهو ممکن است در این مذاکرات انجام دهد، در واقع عصبانیت غیر قابل انکار نتانیاهو و ابراز مخالفت با مذاکرات آنهم به صورت خشن این احتمال را برای ایران ایجاد می کند که این لابی بتواند در این مذاکرات اخلال ایجاد کند بنابراین امریکا باید استقلال خود را نسبت به تحرکات و خواسته های نابجای رژیم صهیونی و شخص نتانیاهو به جمهوری اسلامی به اثبات برساند.
اما نکته مهم در این دوره از مذاکرات، ابتکار عمل ایران در لحاظ کردن حساسیت‌ها و دغدغه‌های کشورهای همسایه و منطقه، به ویژه کشورهای عربی است. برخلاف گذشته که مذاکرات ایران و غرب به صورت جداگانه و بدون توجه به دیدگاه‌های منطقه‌ای انجام می‌شد، این بار ایران تلاش کرده است تا همزمان با مذاکره با آمریکا، ارتباط و تعامل خود را با همسایگان حفظ و تقویت کند. این رویکرد، نشان‌دهنده درک عمیق ایران از اهمیت حفظ فضای اعتماد منطقه‌ای است.
ایران همچنین به دنبال ارتقای امنیت منطقه نیز هست و این موضوع در مواضع رسمی ایران بارها مطرح شده و نشان می‌دهد که تهران خواهان منطقه‌ای عاری از دخالت بیگانگان است. کشورهای همسایه نیز گرچه هنوز واکنش شفافی نسبت به این مذاکرات نشان نداده‌اند، اما به نظر می‌رسد منتظر نتایج ملموس و ادامه گفت‌وگوها هستند .
از سوی دیگر، ایران با حفظ و گسترش روابط خود با بازیگران مهم بین‌المللی مانند روسیه، چین و کشورهای اروپایی، توازن دیپلماتیک خود را حفظ کرده و از ظرفیت‌های مختلف برای تأمین منافع ملی بهره می‌برد. این سیاست چندجانبه‌گرایی، قدرت چانه‌زنی ایران را در مذاکرات افزایش داده و امکان مدیریت بهتر تحولات منطقه‌ای و بین‌المللی را فراهم می‌کند.
منبع: کافه دیپلمات
ثبت دیدگاه