پاکستان از ایران خواسته تا درباره کشته شدن هشت کارگر مهاجر پاکستانی در استان سیستان و بلوچستان ایران، تحقیقات جامعی انجام دهد. این حادثه روز شنبه در شهرستان مهرستان، در نزدیکی مرز پاکستان رخ داد؛ جایی که مهاجمان ناشناس به یک کارگاه حمله کردند.
براساس گزارش رسانه‌های ایرانی، ابتدا دست و پای هر هشت کارگر که اهل استان پنجاب پاکستان بودند و به‌عنوان مکانیک کار می‌کردند بسته شده و سپس با شلیک گلوله کشته شدند.
گروه «ارتش ملی بلوچستان» (BNA)، یک گروه کمتر شناخته‌شده جدایی‌طلب بلوچ که خواهان استقلال از پاکستان است، مسئولیت این حمله را بر عهده گرفته است.
جمهوری اسلامی ایران و پاکستان به‌سرعت این حمله را محکوم کردند. رضا امیری مقدم، سفیر ایران در پاکستان، گفت: «تروریسم تهدیدی مشترک در سراسر منطقه است.» همچنین مودسر تیپو، سفیر پاکستان در تهران، در بیانیه‌ای در شبکه اجتماعی ایکس اعلام کرد که دو کشور در حال همکاری برای تحقیق درباره این حادثه هستند.
وزارت امور خارجه پاکستان نیز پیش‌تر خواهان اقدام مشترک علیه عاملان حمله شده بود و در بیانیه‌ای اعلام کرد: «پاکستان به‌شدت این قتل‌های غیرانسانی و بزدلانه را محکوم می‌کند. امیدواریم طرف ایرانی در تحقیق کامل و بازگرداندن به‌موقع پیکر قربانیان همکاری کامل داشته باشد.»
با این حال، کارشناسان معتقدند که این حمله مرگبار بار دیگر ناامنی شدید در مرزهای مشترک دو کشور را برجسته کرده است؛ جایی که سال گذشته ایران و پاکستان به تبادل آتش موشکی پرداختند و یکدیگر را به پناه دادن به گروه‌های مسلح متهم کردند.
افزایش تنش‌ها در مرز
مرز ایران و پاکستان از ژانویه ۲۰۲۴، زمانی که ایران حملاتی را در خاک پاکستان انجام داد، دچار تنش شد. جمهوری اسلامی ایران اعلام کرد که این حملات علیه گروه مسلح «جیش‌العدل» انجام شده؛ گروهی که ایران آن را مسئول حملات متعدد در داخل کشور می‌داند. پاکستان نیز یک روز بعد در پاسخ به این حملات، عملیات تلافی‌جویانه‌ای انجام داد و گفت که بر اساس «اطلاعات موثق» درباره «فعالیت‌های تروریستی قریب‌الوقوع در مقیاس وسیع» این اقدام را انجام داده است.
چند روز پس از این تبادل آتش، دست‌کم نه کارگر پاکستانی در منطقه سراوان توسط افراد ناشناس کشته شدند؛ حمله‌ای که شباهت زیادی به حادثه اخیر مهرستان داشت.
بلوچستان، منطقه‌ای که بخش‌هایی از ایران، پاکستان و افغانستان را شامل می‌شود، در یک سال گذشته شاهد افزایش چشمگیر خشونت بوده است. گروه جدایی‌طلب «ارتش آزادی‌بخش بلوچستان» چندین حمله بزرگ در پاکستان انجام داده است.
ماه گذشته، این گروه با ربودن قطار مسافربری جعفر اکسپرس که حدود ۴۰۰ مسافر داشت، دست به حمله‌ای گستاخانه زد. در عملیاتی که بیش از ۲۴ ساعت به طول انجامید، نیروهای امنیتی پاکستان موفق به آزادسازی قطار شده و دست‌کم ۳۳ مهاجم را از پای درآوردند. در جریان این عملیات، ۳۰ نفر، شامل ۲۶ مسافر و ۴ نیروی امنیتی نیز کشته شدند.
استان بلوچستان با حدود ۱۵ میلیون نفر جمعیت از مجموع ۲۴۰ میلیون جمعیت پاکستان (بر اساس سرشماری ۲۰۲۳)، با وجود برخورداری از منابع طبیعی غنی مانند زغال‌سنگ، طلا، مس و گاز، فقیرترین منطقه این کشور است.
منطقه گوادر در استان بلوچستان پاکستان، میزبان یکی از بنادر مهم آب‌های عمیق این کشور است و نقشی حیاتی در پروژه ۶۲ میلیارد دلاری «کریدور اقتصادی چین-پاکستان» ایفا می‌کند؛ طرحی که با هدف اتصال جنوب‌غربی چین به دریای عرب از طریق پاکستان طراحی شده است.
با این حال، گروه‌های ملی‌گرای بلوچ سال‌هاست دولت پاکستان را به «غارت منابع طبیعی بلوچستان» در حالی که مردم محلی در فقر زندگی می‌کنند، متهم کرده‌اند. آن‌ها همچنین دولت را به نقض حقوق بشر و ربودن اجباری فعالان بلوچ متهم می‌کنند؛ اتهاماتی که دولت پاکستان رد کرده است.
تلاش ارتش ملی بلوچستان برای بازتعریف حضور؟
احسان‌الله تیپو محسود، تحلیلگر امنیتی و هم‌بنیان‌گذار پورتال تحقیقاتی خراسان دایری، می‌گوید در حالی که پاکستان طالبان افغانستان را به پناه دادن به گروه‌های مهاجم مرزی متهم می‌کند، انتقادات نسبت به ایران محدودتر بوده است. هرچند تهران بارها اعلام کرده که به گروه‌های جدایی‌طلب بلوچ پناه نمی‌دهد، اما طی ۱۵ ماه گذشته چندین حادثه نشان می‌دهد که این گروه‌ها در داخل خاک ایران نیز فعال هستند.
محسود معتقد است اگرچه «ارتش آزادی‌بخش بلوچستان» مهم‌ترین و مجهزترین گروه مسلح بلوچ است که هم نیروهای امنیتی پاکستان و هم منافع چینی را هدف قرار می‌دهد، اما گروه «ارتش ملی بلوچستان» که مسئولیت حمله روز شنبه در مهرستان را برعهده گرفته، کوچک‌تر و ضعیف‌تر است.
او تأکید می‌کند هیچ مدرکی وجود ندارد که نشان دهد ایران به ارتش ملی بلوچستان کمک می‌کند. در واقع، ارتش ملی بلوچستان ایران را مانند پاکستان یک دولت اشغالگر می‌داند. محسود همچنین می‌گوید این گروه از نظر قدرت نظامی، منابع مالی، توان تبلیغاتی و تجهیزات بسیار عقب‌تر از ارتش آزادی‌بخش بلوچستان است و ممکن است حمله اخیر تلاشی برای بازتعریف و تثبیت حضورش در صحنه باشد.
تهدید شورشیان بلوچ برای ایران
محسود می‌گوید در حالی که ارتش ملی بلوچستان موضعی ضدایرانی دارد، تهدید آن برای منافع ایران کمتر از گروه «جیش‌العدل» است؛ گروهی که بارها به ایران حمله کرده و از سوی تهران به‌عنوان تهدیدی جدی تلقی می‌شود.
به گفته او، این تفاوت در سطح تهدید، احتمالاً دلیل تفاوت واکنش جمهوری اسلامی ایران به این دو گروه است: ایران تمرکز خود را بر جیش‌العدل گذاشته و اقدام خاصی علیه ارتش ملی نکرده است. با این حال، پس از حمله ۱۲ آوریل، ایران خواستار واکنش منطقه‌ای علیه گروه‌های مسلح شده و این می‌تواند به افزایش هماهنگی امنیتی میان تهران و اسلام‌آباد منجر شود.
رضا امیری مقدم، سفیر ایران در پاکستان، در پیامی در ایکس نوشت: «مقابله با این پدیده شوم نیازمند تلاش‌های جمعی و مشترک همه کشورهاست تا تمام اشکال تروریسم و افراط‌گرایی که طی دهه‌های اخیر جان هزاران انسان بی‌گناه را گرفته‌اند، ریشه‌کن شود.»
منبع: اکوایران به نقل از الجزیره
ثبت دیدگاه